Çalışan Emekli İşten Çıkarılırsa İşsizlik Maaşı Alır mı?

Emekli olduğu hâlde sigortalı işte çalışanların durumu oldukça karmaşıktır. Bir yandan emekli aylığını almaya devam ederler, diğer yandan işten çıkarıldıklarında işsizlik maaşı alma koşulları doğabilir. Bu durumu merak edenler, “hem emekli maaşı alsam hem de işsizlik maaşı alabilir miyim?” diye düşünürler. Bu, sosyal güvenlik sisteminde farklı gelir türlerinin nasıl düzenlendiğiyle ilgilidir.

İşten çıkarıldığınızda işsizlik maaşı alabilmek için sigortalılık süresi, son durum ve emeklilik durumu birlikte değerlendirilir. Emekli çalışanlar için bazı ek kriterler ve sınırlar vardır. Bu yazıda hem mevcut durumun hukuki boyutunu hem de uygulamadaki örnekleri adım adım açıklayacağım.

Çalışan emeklinin iş sözleşmesi sonlandığında ne olur?

Emekli olan bireyler; SSK (4A), Bağ‑Kur (4B) veya memuriyet (4C) kapsamında yeniden çalışabilirler. Bu durumda aktif sigorta süreci başlar, prim ödenir ve iş akdi devam eder. İş sözleşmesinin sona ermesi (işten çıkarılma, fesih veya tazminatlı ayrılma) durumunda SGK kaydı işten çıkış olarak bildirilir. İşsizlik sigortası sistemine dahil edilmek için işten ayrılış zamanı ve gerekçesi önemlidir.

İşsizlik sigortası sistemine nasıl dahil olunur?

İşsizlik maaşı almak için şu şartlar aranır:

• Son 120 gün kesintisiz sigortaya tabi çalışmış olmak,
• Son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödenmiş olması,
• SGK’ya bağlı olarak işten çıkarılmış ve işsizlik bildirimi yapılmış olması,
• İşten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmaktır.

Emekli çalışan biri tüm bu şartları sağlarsa, başvuru ile işsizlik maaşı alabilir.

Emekli maaşı alırken işsizlik maaşı da alınabilir mi?

Evet, serbest meslek veya sigortalı işte çalışan emekliler, işten çıkarıldıklarında hem eski emekli maaşını hem de işsizlik maaşını aynı anda almaya devam edebilirler. İşsizlik maaşı, emekli maaşından düşülmez. SGK sistemi, farklı gelir türlerini ayrı ayrı değerlendirir.

Ancak dikkat edilmesi gereken bazı konular şunlardır:

• İşsizlik maaşı belirli bir süre verilir; genellikle 180‑300 gün arasında sigorta süresine göre değişir.
• Emekli maaşı her ay düzenli olarak yapılır.
• İşsizlik maaşı geldiği sürece aktif iş arama yükümlülüğü oluşur.

Dolayısıyla, emekli çalışan işten çıkarıldığında bu haklardan faydalanabilir.

İşsizlik maaşı alırken emekli maaşı kesilir mi?

Hayır, emekli maaşı kesilmez. Sosyal güvenlik sisteminde emekli aylıkları ayrı kalemdir ve işsizlik ödemesinden etkilenmez. Emekli aylığı, kişinin yaşlılık veya malullük gibi emeklilik nedeni ne olursa olsun düzenli olarak ödenmeye devam eder. İşsizlik maaşı ise yalnızca işsiz kaldığınız süre boyunca verilir. Emekli olmanız bu ödemeyi engellemez.

İşsizlik maaşı alabilmek için hangi şartlar emekli çalışanlarda aranır?

İşsizlik maaşı almak için genel şartlara ek olarak şu hususlara dikkat edilmelidir:

• Emekli çalışan iken işten çıkarıldığında SGK kaydı işsizlik primi ödenmiş gibi değerlendirilir.
• İşten ayrılma şekli (haklı/ haksız fesih) önemli değildir; fesih işveren tarafından yapılmışsa başvuru yapılabilir.
• İşsizlik maaşı süresi, emeklilik durumu nedeniyle azalmaz; aynı şarta tabi olur.

Bu nedenle çalışan emekliler işsizlik maaşı koşullarını karşılıyorlarsa aynen diğer çalışanlar gibi başvuru hakkına sahiptir.

Emekli çalışan işten çıkarıldığında başvuru nasıl yapılır?

Başvuru adımları şunlardır:

1. İşten ayrıldığınızda SGK işten çıkış bildirimi yapılır.
2. 30 gün içinde İŞKUR müdürlüğüne şahsen ya da e‑Devlet üzerinden başvuru yapılır.
3. Gerekli belgeler: Kimlik, işten çıkış bildirimi, banka bilgileri, adres bilgileri.
4. Başvuru sonrası şartlara uygun görülürse işsizlik maaşı bağlanır.

İşsizlik maaşı, işsizlik sigortası fonundan ödenir ve süresi, prim günü sayısına bağlıdır.

İşsizlik maaşı süresi ve miktarı ne kadar?

Süre ve miktar hesaplaması:

Miktar olarak işsizlik maaşı, son 4 aylık prime esas kazancın ortalamasının %40’ı olarak hesaplanır. Ardından ilk 90 gün %40, sonraki dönem %50 oranında ödenir.

Emekli çalışan biri de bu hesaplamalara tabi olur.

Vergisel durum ne olur, vergi dilimi ve kesinti yapılır mı?

İşsizlik maaşı vergiden muaftır. Emekli maaşı ise gelir vergisine dahil edilmez (tamamı vergi dışıdır). Dolayısıyla, işsizlik maaşı almanız halinde vergi veya damga vergisi gibi kesintiler uygulanmaz.

Çalışan emeklinin işsizlik maaşı alırken dikkat etmesi gerekenler

• Aktif iş arama yükümlülüğü: Başvuru sonrası İŞKUR mülakatlarına ve yönlendirmelere katılmak gerekir.
• Gelir bildirimi: Emekli maaşı dışında başka gelir elde ederseniz bunu İŞKUR’a bildirmeniz gerekir.
• Sigorta girişi: İş bulur ve sigortalı çalışmaya başlarsanız, işsizlik maaşı kesilir.
• Ek gelir beyanı: Serbest meslek ya da işyeri işletmesi varsa bu ilgili sürede bildirilmelidir.

Bu yükümlülüklere uyulmaması maaşın kesilmesine ve geri ödenmesine neden olabilir.

İşsizlik maaşı süresi içinde emekli çalışmaya başlanırsa ne olur?

İşsizlik maaşı başvurduktan sonra yeni bir işte sigortalı çalışmaya başlarsanız, İŞKUR’a bildirimde bulunmalısınız. Maaş almak otomatik durur ve kalan günler iptal edilir. Emekli olmanız bu durumu etkilemez.

Emekli çalışan neden işsizlik maaşı alma ihtimali taşır?

• Normal çalışan gibi iş güvencesi yoksa, işten çıkarılabilir.
• Emeklilik sonrası istihdamda rekabet güçsüz olabilir.
• Emekli aylığı tek başına yeterli olmayabilir.

Bu nedenle birçok emekli, yeniden sigorta sonrası işsizlik maaşı imkanını değerlendirir.

Emekli çalışanların sistemde sağladığı avantajlı durumlar

• İşsizlik maaşı + emekli maaşı alma kombinasyonu,
• Her iki gelir türü de sosyal güvenceyi artırır,
• Sağlık hizmetlerinden tam yararlanma imkânı korunur,
• İş arama süreçlerinde aktif destek sağlanır.

Bu durum, geçiş sürecinde emekli kişilere ciddi destek sağlar.

Emekli çalışanların işten çıkarılması halinde karşılaşabileceği diğer haklar

• Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı hakları doğar.
• SGK’ya göre işsizlik sigortası primi yatırıldığı varsayılır.
• İşsizlik maaşının ardından tekrar çalışma durumunda maaş kesintisi otomatik gerçekleşir.