e-Devlet yapı kayıt belgesi almak imar barışından yararlanan vatandaşların tamamlanmış veya ruhsatsız yapıları için yasal dayanak oluşturmasına olanak tanır. Belge, özellikle 31 Aralık 2017’den önce inşa edilen kaçak veya ruhsatsız yapılar için devlete beyan edilen bilgiler doğrultusunda oluşturulur. 3194 sayılı İmar Kanunu’na göre düzenlenen yapı kayıt belgesi, mülkiyet ve imar sorunlarının çözümünde önemli bir adımdır.
2025 yılı itibarıyla yapı kayıt belgesi alma süreci yalnızca fiziksel başvurularla değil, aynı zamanda e-Devlet sistemi üzerinden tamamen dijital şekilde de yapılabiliyor. e-Devlet’ten yapı kayıt belgesi nasıl alınır, hangi belgeler gerekir, ücretlendirme nasıl yapılır ve belge ne işe yarar gibi soruları ayrıntılı şekilde ele alacağız.
Yapı Kayıt Belgesi Nedir, Ne İşe Yarar?
Yapı kayıt belgesi, ruhsatsız ya da imar mevzuatına aykırı olarak yapılmış binaların kayıt altına alınmasını sağlayan resmi belgedir. Belge sayesinde yapılar, geçici olarak yasal statü kazanır ve bazı kamu hizmetlerinden faydalanabilir. Belge; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından e-Devlet sistemi üzerinden düzenlenir.
Yapı Kayıt Belgesi Hangi Durumlarda Gerekir?
- Ruhsatsız olarak inşa edilmiş binalar için,
- İmar planına aykırı yapılmış yapılar için,
- 31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış ancak resmî kaydı olmayan yapılar için,
- Kat irtifakı veya tapu alınmak istenen yerlerde,
- Elektrik, su, doğalgaz gibi abonelik başvurularında.
Yapı Kayıt Belgesi Ne Sağlar?
- Yasal Statü Kazandırır: Belge, yapının geçici olarak yasal kabul edilmesini sağlar.
- Mülkiyet Hakkı Güvence Altına Alınır: Kat mülkiyeti ve tapu işlemleri için ön koşul olabilir.
- Abonelik İşlemleri Kolaylaşır: Yapıya su, elektrik ve doğalgaz gibi hizmetlerin bağlanmasında kolaylık sağlar.
- Yıkım ve Ceza Riskini Azaltır: Belge alınan yapı için idari para cezası veya yıkım riski genellikle ortadan kalkar.
e-Devlet Üzerinden Yapı Kayıt Belgesi Başvurusu Nasıl Yapılır?
e-Devlet üzerinden yapı kayıt belgesi başvurusu oldukça hızlı ve kullanıcı dostu bir sistemle yapılabilmektedir. Vatandaşlar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sunduğu hizmet aracılığıyla başvurularını dakikalar içinde tamamlayabilir. Başvuru için herhangi bir kuruma gitmeye gerek kalmadan tüm işlemler çevrimiçi yürütülür.
Adım Adım Başvuru Süreci:
1- e-Devlet Giriş:
- www.turkiye.gov.tr adresine giriş yapılır.
- T.C. kimlik numarası ve şifreyle sisteme girilir.
2- “Yapı Kayıt Belgesi Başvurusu” Sayfasına Erişim:
- Arama çubuğuna “Yapı Kayıt Belgesi Başvurusu” yazılır.
- Çıkan sonuçlardan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı hizmeti seçilir.
3- Taşınmaza Ait Bilgilerin Girilmesi:
- Yapının bulunduğu il, ilçe, mahalle ve ada/parsel bilgileri sisteme girilir.
- Harita üzerinden yapı konumu işaretlenebilir.
4- Yapıya Ait Özelliklerin Belirtilmesi:
- Kat sayısı, bina türü, kullanım şekli, toplam yüzölçümü gibi bilgiler girilir.
5- Yapı Kayıt Bedelinin Hesaplanması:
- Sistem girilen bilgilere göre otomatik olarak yapı kayıt bedelini hesaplar.
6- Ödeme:
- Çıkan tutar, Ziraat Bankası, Halkbank veya Vakıfbank şubelerinden veya internet bankacılığıyla ödenebilir.
- Ödeme sonrası dekont saklanmalıdır.
7- Belgenin Oluşturulması:
- Ödeme onaylandığında yapı kayıt belgesi e-Devlet üzerinden görüntülenebilir ve çıktısı alınabilir.
Yapı Kayıt Belgesi İçin Gerekli Şartlar ve Belgeler Nelerdir?
Yapı kayıt belgesi alabilmek için başvuru sahibinin belirli koşulları taşıması ve başvuru sırasında sistemde beyan etmesi gereken bazı belgeleri eksiksiz olarak sunması gerekir. Başvuru süreci dijital ortamda yürütüldüğü için fiziksel belge teslimi genellikle istenmez; ancak beyan edilen bilgilerin doğruluğu büyük önem taşır.
Yapı Kayıt Belgesi Almanın Şartları:
- Yapı 31 Aralık 2017 tarihinden önce inşa edilmiş olmalıdır.
- Yapı ruhsatsız ya da ruhsata aykırı şekilde yapılmış olmalıdır.
- Yapının bulunduğu arsa tapuda kayıtlı olmalıdır.
- Yapı hâlen kullanımda olmalı, yıkılmış olmamalıdır.
- Başvuru sahibi yapının maliklerinden biri ya da mirasçısı olmalıdır.
Beyan Edilmesi Gereken Bilgiler ve Belgeler:
- Yapının metrekaresi (toplam inşaat alanı)
- Arsa alanı
- Kat sayısı
- Konut ya da ticari kullanım türü
- Yapının bulunduğu adresin açık bilgisi
- Yapı sahibinin T.C. kimlik bilgileri
- Arsa tapusu bilgileri (ada, parsel, pafta)
- Yapı Kayıt Belgesi ödeme dekontu
Başvuru Sahibinin Sorumluluğu:
- Sistem üzerinden beyan edilen tüm bilgiler resmî belge niteliğindedir.
- Yanlış ya da eksik beyan durumunda belge iptal edilir, ödenen bedel geri verilmez.
- İlerleyen süreçte kat mülkiyeti ve tapu işlemleri için bu bilgiler esas alınacağından doğrulukları önemlidir.
Yapı Kayıt Belgesi Ücreti 2025’te Ne Kadar?
2025 yılı yapı kayıt belgesi ücreti, yapının kullanım türüne ve değerine göre hesaplanır. Ücret, sabit bir rakam değil, yapının beyan edilen toplam arsa ve inşaat maliyeti üzerinden belirlenen bir yüzdedir. Ödeme yapılmadan başvuru tamamlanamaz ve yapı kayıt belgesi oluşturulmaz.
2025 Yapı Kayıt Ücreti Hesaplama Oranları:
- Konut için: Toplam yapı maliyetinin %3’ü
- Ticari kullanım için: Toplam yapı maliyetinin %5’i
Örneğin; 800.000 TL değerindeki bir konut için ödenecek yapı kayıt bedeli: 800.000 × %3 = 24.000 TL
Yapı Kayıt Belgesi Alındıktan Sonra Ne Yapılır?
Yapı kayıt belgesi alındıktan sonra belge sahibi bazı işlemleri tamamlayarak yapısını yasal sürece daha da entegre edebilir. Belge, sadece geçici bir yasal statü sağlar; bu yüzden uzun vadeli kazanımlar için sonraki adımların eksiksiz şekilde tamamlanması gerekir.
Belge Alındıktan Sonra Yapılabilecek İşlemler:
1- Elektrik, Su ve Doğalgaz Abonelikleri:
Ruhsatsız yapılara bu hizmetler bağlanamazken, yapı kayıt belgesi ile abonelik açmak mümkün hâle gelir.
2- Tapu ve Kat Mülkiyeti İşlemleri:
Yapı kayıt belgesi ile arsa tapusu, kat mülkiyetine dönüştürülebilir. İşlem için imar planı, proje ve mimari belge gibi ek evraklar hazırlanmalıdır.
3- Belediye Beyanı:
Belediye kayıtlarına yapı bildirimi yapılabilir, emlak vergisi düzenlemesi sağlanır.
4- İmar Planına Uyarlama (Opsiyonel):
Yapı, yerel imar planına uygunsa ruhsatlı hâle getirilebilir. Süreç isteğe bağlıdır ancak uzun vadede yapı değerini artırır.
Kat Mülkiyeti İçin Gerekli Ek Belgeler:
- Yapı kayıt belgesi
- Mimari proje
- Yapı kullanma izni yerine geçen belge
- Tapu ve kadastro kayıt örneği
- Muvafakatname (birden fazla malik varsa)
