Emekli olduktan sonra üst öğrenim diploması alan kişilerin bu bilgiyi resmî kayıtlara işletmesi, hem özlük dosyasının güncellenmesi hem de bazı ek hakların değerlendirilmesi açısından önemlidir. Emeklilik sonrasında lisans tamamlama, yüksek lisans ya da ikinci üniversite gibi eğitimleri bitiren bireyler, mezuniyet belgelerini sosyal güvenlik kurumlarına ya da ilgili kamu birimlerine bildirerek işlem başlatabilir.
Kamu personeli olarak görev yapmış ve emeklilik hakkını elde etmiş kişiler için eğitim durumu hâlâ önem taşır. Çünkü bazı durumlarda emekli aylığına etkisi olabilir, intibak talep edilebilir ya da ileride yapılacak ek düzenlemelerde bu diploma dikkate alınabilir. Ayrıca, bu bilgi e-Devlet ve SGK sistemine de işlenerek dijital kayıtlara aktarılır.
Üst Öğrenim Nedir, Hangi Durumlarda Geçerli Sayılır?
Üst öğrenim, bir kişinin mevcut eğitim düzeyinden daha ileri bir akademik programı tamamlaması anlamına gelir. Örneğin lise mezunu birinin üniversite bitirmesi, ön lisans mezununun lisans tamamlaması ya da lisans mezununun yüksek lisans yapması üst öğrenim olarak kabul edilir. Emekli olduktan sonra kazanılan bu diplomalar da, belirli koşullar altında resmi kayıtlara işlenebilir.
Geçerli Sayılan Üst Öğrenim Türleri
- Lise sonrası ön lisans (2 yıllık üniversite) bitirenler,
- Ön lisans sonrası lisans (4 yıllık fakülte) tamamlayanlar,
- Lisans sonrası yüksek lisans yapanlar,
- Yüksek lisans sonrası doktora programını bitirenler.
Hangi Koşullarda Geçerli Sayılır?
- Mezuniyet belgesinin YÖK onaylı bir yükseköğretim kurumuna ait olması gerekir.
- Eğitim örgün, açık öğretim veya uzaktan öğretim türünde olabilir.
- Programın tamamlanmış ve diplomanın alınmış olması şarttır.
- Belge, noter onaylı veya e-Devlet üzerinden alınan karekodlu olmalıdır.
Bazı meslek grupları ve kurumlar için sadece belirli alanlarda yapılan üst öğrenimler geçerli sayılabilir. Örneğin sağlık, teknik veya öğretmenlik alanında çalışmış bir kişi, ilgili alandaki üst öğrenimini belgelediğinde emekli maaşı veya intibak hesaplamasında dikkate alınabilir.
Emekli Olduktan Sonra Diploma İşletme Neden Önemlidir?
Emekli olduktan sonra üst öğrenim diplomasını işletmek, bazı durumlarda maddi ve idari avantajlar sağlayabilir. Her ne kadar emekli maaşı bağlandıktan sonra eğitim durumu sabit görünse de, yeni kazanılan bir üst öğrenim diploması ilgili kurumlara bildirilerek bazı haklardan yararlanmak mümkündür.
Diploma İşletmenin Sağlayabileceği Faydalar
- İntibak işlemiyle maaş artışı talep edilebilir.
- İleride yapılabilecek maaş iyileştirmeleri veya düzenlemelerde yeni derece dikkate alınabilir.
- Resmî kayıtlarda eğitim durumu güncellenmiş olur.
- Bazı sosyal hak ve yardımlarda (eğitim destekleri vb.) üst öğrenim seviyesi referans alınabilir.
- Emekli dernekleri, vakıflar veya ikinci görev taleplerinde belge talep edilebilir.
Diplomanın işlenmemesi, ileride yapılacak düzenlemelerde kişinin geride kalmasına neden olabilir. Ayrıca, e-Devlet ve SGK kayıtlarında güncel olmayan bilgiler resmî işlemlerde sorun yaratabilir.
Emekli Olduktan Sonra Üst Öğrenim Diploması Nereye Bildirilir?
Emekli olduktan sonra alınan üst öğrenim diploması, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) başta olmak üzere emeklilik işlemini gerçekleştiren ilgili kuruma bildirilmelidir. Kamu çalışanı olarak emekli olanlar için bu genellikle SGK Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı’dır. Bildirim, doğrudan dilekçeyle veya e-Devlet üzerinden yapılabilir.
Bildirim Yapılacak Yerler
- SGK İl Müdürlükleri veya Merkez Müdürlükleri,
- Emekli Sandığı (kamu personeli için),
- E-Devlet sistemi üzerinden ilgili SGK birimi,
- Kurum arşiv ve özlük birimleri (emekli olunan kurum aracılığıyla).
Başvuru İçin Gerekli Belgeler
- Üst öğrenim diplomasının aslı veya noter onaylı sureti,
- E-Devlet’ten alınmış barkodlu mezuniyet belgesi,
- Nüfus cüzdanı fotokopisi,
- Dilekçe (SGK’ya hitaben hazırlanmış),
- Varsa eski diploma bilgileri ve hizmet dökümü.
Başvuru sonrası, SGK ilgili belgeyi değerlendirir ve yeni dereceyi sistemine işler. Bu işlem sonucu emekli maaşı değişmese bile kayıtların güncellenmesi sağlanır ve gelecekteki düzenlemelerde yeni öğrenim durumu esas alınır.
Diploma İşletildiğinde Emekli Maaşı Artar mı?
Üst öğrenim diplomasının emeklilik sonrası işletilmesi, maaş artışı beklentisiyle sıkça yapılan bir başvurudur. Ancak bu durum her zaman doğrudan maaş artışı anlamına gelmez. Maaşın artıp artmayacağı; kişinin emeklilik öncesi derece ve kademesi, kurum tipi, hizmet süresi ve yeni mezun olunan bölümle doğrudan ilgilidir.
Maaş Artışı Olabilecek Durumlar
- Emekli olurken son öğrenim derecesi sistemde işlenmemişse,
- Yeni diploma, mevcut hizmet sınıfında derece farkı yaratıyorsa,
- Emekli intibakı yapılmamışsa ve bu diplomayla talep edilirse,
- Kamu düzenlemeleriyle yeni derece farkına göre iyileştirme yapılırsa.
Maaş Artışı Olmayan Durumlar
- Mevcut derece/kademeye yeni diploma etki etmiyorsa,
- Mezun olunan alan hizmet sınıfıyla ilgili değilse,
- Emekli olunan tarihte diploma zaten dikkate alınmışsa,
- Emekli aylığı hesaplanırken üst öğrenim zaten dahil edilmişse.
SGK, yapılan başvuru sonucunda intibak gerekliliğini değerlendirir. Gerek görülürse maaş artışı yapılır ve fark ödemesi geriye dönük tahsil edilebilir. Ancak her başvuruda maaş artışı garantili değildir.
E-Devlet Üzerinden Üst Öğrenim Diploması Nasıl Sorgulanır?
E-Devlet sistemi, kullanıcıların eğitim bilgilerini görüntüleyebileceği, mezuniyet belgelerini alabileceği dijital bir platformdur. Emekli olan bireyler, aldıkları üst öğrenim diplomasının sistemde kayıtlı olup olmadığını buradan kontrol edebilir. Bu bilgiler SGK, kamu kurumları ve diğer resmi işlemlerde kullanılabilir.
E-Devlet’te Diploma Sorgulama Adımları
- www.turkiye.gov.tr adresine giriş yapılır.
- T.C. kimlik numarası ve şifreyle sisteme girilir.
- Arama çubuğuna “YÖKSİS Öğrenim Bilgileri Sorgulama” yazılır.
- Çıkan ekranda kişinin lisans, ön lisans, yüksek lisans ve doktora bilgileri listelenir.
- Belge almak istenirse “Mezun Belgesi Sorgulama” hizmeti kullanılır.
- E-Devlet üzerinden alınan barkodlu belgeler, resmi işlemlerde geçerlidir.
Eğer diploma bilgileri sistemde görünmüyorsa, üniversitenin YÖK’e bildirim yapmaması ya da YÖKSİS’e kayıt olmaması ihtimali olabilir. Bu durumda üniversite öğrenci işleriyle iletişime geçerek sisteme kaydın yapılması talep edilmelidir.
