Kadın sigortalıların emeklilik sürecinde daha erken prim gününe ulaşabilmesi için doğum borçlanması önemli fırsattır. Özellikle çalışmaya ara verdikleri doğum ve çocuk bakımı dönemlerinde bu hak, eksik prim günlerinin tamamlanmasına imkân sağlar. Doğum borçlanması için artık Sosyal Güvenlik Kurumu’na gitmeye gerek kalmadan e-Devlet üzerinden kolayca başvuru yapılabiliyor.
e-Devlet sistemi sayesinde doğum borçlanması başvurusu hızlı ve zahmetsiz hale gelmiştir. Kadın çalışanlar sistem üzerinden gerekli bilgileri doldurarak işlemlerini başlatabiliyor ve süreci takip edebiliyor. e-Devlet üzerinden doğum borçlanması nasıl yapılır, kimler başvurabilir, ne kadar süre borçlanılabilir gibi konuları ayrıntılı şekilde açıklayacağız.
Doğum Borçlanması Nedir?
Doğum borçlanması, kadın sigortalıların çocuk sahibi olduktan sonra çalışmadıkları süreleri prim günü olarak saydırabildikleri sosyal güvenlik hakkıdır. Bu sayede doğum nedeniyle işten uzak kalan anneler, o sürede yatırılmamış olan primleri sonradan ödeyerek emeklilik şartlarını daha erken tamamlayabilirler. Uygulama, özellikle sigorta başlangıcı eski olan, ancak primi eksik kalan kadınlar için büyük bir avantaj sağlar.
Borçlanma yapılabilen süre her çocuk için en fazla 2 yıl olup toplamda en çok 3 çocuk için borçlanma hakkı tanınır. Yani bir anne, en fazla 6 yıl (2160 gün) doğum borçlanması yapabilir. Borçlanılan bu süreler sigorta prim gün sayısına eklenir ve emeklilik tarihini öne çekebilir. Fakat hak, sadece belirli şartları sağlayan kadın sigortalılar için geçerlidir.
Kimler Doğum Borçlanması Yapabilir?
Doğum borçlanması, her kadının doğrudan yararlanabileceği hak değildir. Haktan faydalanabilmek için bazı temel şartların sağlanması gerekir. Öncelikle doğumdan önce kadının sigortalı olarak çalışmaya başlamış olması gerekir. Yani sigorta başlangıç tarihi, doğum tarihinden önce olmalıdır.
Doğum Borçlanması Yapabilecek Kişiler
- SSK (4A) kapsamında çalışan kadın sigortalılar
- Bağ-Kur (4B) kapsamında kendi adına çalışan kadınlar
- Devlet memuru (4C) statüsünde olup sonradan SSK ya da Bağ-Kur’a geçen kadınlar
- Doğumdan sonra çalışmaya ara veren ama tekrar sigortalı olan kadınlar
- Daha önce sigortalı olup şu an çalışmayan ancak doğum sonrası 2 yıl içinde çocuğuna bakan anneler
Doğum Borçlanması Yapamayacak Kişiler
- Doğumdan önce hiç sigortası olmayanlar
- Doğumdan sonra hiç sigorta başlangıcı yapmamış olanlar
- Erkek sigortalılar (doğum borçlanması sadece kadınlara özgüdür)
- Çocuğu doğduktan sonra yaşamayan anneler (çocuğun yaşaması şarttır)
Not: Doğumdan sonraki 2 yıllık sürede hiçbir şekilde çalışmamış olmak, SGK açısından borçlanma yapılabilirliği artırır. Çünkü sistem, süreleri “boşluk” olarak kabul eder ve ödenmesine izin verir.
Doğum Borçlanması Şartları Nelerdir?
e-Devlet’ten doğum borçlanması nasıl yapılır? sorusuna geçmeden önce haktan yararlanmak isteyenlerin hangi şartları taşıması gerektiğini bilmesi önemlidir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), hakkı belirli koşullara bağlamıştır.
Doğum Borçlanması Şartları
1- Doğumdan önce sigortalı olmak:
En önemli şart budur. Doğumdan önce en az bir gün dahi olsa SGK’ya giriş yapılmış olmalıdır.
2- Doğumdan sonra çalışmamak veya prim yatırılmaması:
SGK, borçlanılacak sürenin çalışılmamış ve boşta geçmiş olmasını ister.
3- Çocuğun hayatta olması veya en az yaşadığı süre kadar borçlanma yapılması:
Çocuk doğduktan sonra vefat ettiyse, yaşadığı gün sayısı kadar borçlanma mümkündür.
4- Başvuru süresinde bulunmak:
Doğum borçlanması için belirli bir süre sınırlaması bulunmasa da emeklilik planlamasına yakın dönemde yapılması daha avantajlıdır.
5- Her çocuk için maksimum 720 gün (2 yıl) borçlanma hakkı vardır:
En fazla 3 çocuk için borçlanma yapılabilir. Yani toplamda 6 yıla kadar borçlanma mümkündür.
Ek Bilgi: Çocuk sayısı fazla olsa bile sadece ilk 3 doğum için borçlanma yapılabilir. Ayrıca doğum sonrasında tekrar işe başlanırsa, çalışılan günler borçlanılamaz.
e-Devlet’ten Doğum Borçlanması Nasıl Yapılır? (Adım Adım)
e-Devlet’ten doğum borçlanması başvurusu, artık fiziksel evrakla uğraşmadan SGK’ya gitmeden internet üzerinden hızlı ve güvenli şekilde yapılabiliyor. SGK, hizmeti dijital ortama taşıyarak kadınların işlem sürecini kolaylaştırmıştır.
e-Devlet Üzerinden Doğum Borçlanması Başvuru Adımları:
1- e-Devlet sistemine giriş yapın.
- www.turkiye.gov.tr adresine gidin.
- T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle sisteme giriş yapın. (e-İmza, mobil imza ya da internet bankacılığı ile de giriş yapılabilir.)
2- “SGK Doğum Borçlanması Başvuru” hizmetini arayın.
- Ana sayfadaki arama kutusuna “doğum borçlanması” yazın.
- Çıkan sonuçlardan “Sosyal Güvenlik Kurumu – Hizmet Borçlanma Başvurusu” bağlantısını tıklayın.
3- Bilgilerinizi kontrol edin ve gerekli alanları doldurun.
- Çocuk sayısı, doğum tarihleri ve çalışmadığınız süreleri sistemde belirtin.
- Hangi doğumlar için borçlanma yapılacağını işaretleyin.
4- Borçlanmak istediğiniz süreyi belirtin.
- Her çocuk için maksimum 720 güne kadar süre seçebilirsiniz.
5- Başvuruyu onaylayın ve gönderin.
- Bilgiler doğruysa “başvuruyu tamamla” diyerek işlemi bitirin.
- Size verilen referans numarasını saklayın.
SGK tarafından değerlendirilen başvurunuz e-Devlet’te takip edilir
- “Başvurularım” ekranından süreci görebilir, gerekirse güncelleme yapabilirsiniz.
Gerekli Belgeler Var mı?
e-Devlet üzerinden başvuru yaparken ek belge istenmez. Ancak SGK, inceleme sonrası ek belge talep edebilir. Örneğin:
- Nüfus kayıt örneği
- Çocukların kimlik bilgileri
- Doğum belgeleri (nadiren istenir)
Önemli Not: Başvurunuz onaylandıktan sonra SGK size ödenecek borç tutarını bildirir. Tutarı belirtilen süre içinde ödemeniz gerekir. Aksi hâlde borçlanma işlemi geçersiz sayılır.
Doğum Borçlanması Süresi ve Hesaplama
e-Devlet’ten doğum borçlanması nasıl yapılır? sorusuna cevap ararken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli konu da borçlanılabilecek süre ve bu sürenin nasıl hesaplandığıdır. Doğru süre seçimi, ödenecek prim tutarını ve emeklilik zamanını doğrudan etkiler.
Borçlanılabilecek Süre Ne Kadardır?
- Her doğum için maksimum 720 gün (2 yıl) borçlanılabilir.
- Toplamda 3 doğuma kadar, yani en fazla 2160 gün (6 yıl) borçlanma hakkı vardır.
- Bu süreler çocuğun doğum tarihinden itibaren geçen sigortalı çalışılmayan dönemleri kapsar.
Süre Hesaplama Örneği:
Örnek 1:
Zeynep Hanım’ın ilk doğumu 2017 yılında olmuş ve 2 yıl boyunca çalışmamış. Bu durumda tam 720 gün borçlanma hakkı vardır.
Örnek 2:
Ayşe Hanım doğumdan 6 ay sonra işe başlamışsa sadece o 6 aylık boşluk için borçlanma yapabilir. Yani 720 gün değil, sadece 180 gün borçlanabilir.
Borçlanma Süresi Hesaplarken Dikkat Edilecekler:
- SGK sisteminde görülen doğum ve işe dönüş tarihleri esas alınır.
- Aynı anda birden fazla çocuk doğmuşsa (ikiz, üçüz), her biri için ayrıca süre verilmez.
- Eğer doğumdan sonra sigorta devam etmişse sadece çalışılmayan günler borçlanılır.
- Borçlanma süresi tamamlanınca sistemde “Hizmet Gün Sayısına” eklenir.
İpucu: Daha fazla borçlanma yapmanın her zaman avantajlı olmadığını unutmayın. Ödenecek tutar arttığı gibi bazen erken emekliliğe bir etkisi olmayabilir. Bu nedenle SGK uzmanlarından hesaplama desteği almanız önerilir.
Doğumdan Sonra Sigorta Başlatanlar Borçlanma Yapabilir mi?
e-Devlet’ten doğum borçlanması nasıl yapılır? sorusuna yanıt arayan kadınların en çok sorduğu konulardan biri de doğumdan sonra işe girenlerin bu haktan faydalanıp faydalanamayacağıdır. Ne yazık ki bu konuda çoğu kişi yanlış bilgiye sahiptir. SGK’nın net kuralı vardır:
Doğum borçlanması yapılabilmesi için doğumdan önce sigorta girişinin olması gerekir.
Yani ilk defa sigortalı olarak çalışmaya doğumdan sonra başladıysanız doğum borçlanması yapamazsınız. Bu nedenle sigortalılık başlangıç tarihi doğumdan önce olmalıdır. Aksi durumda sistem başvuruyu kabul etmez.
Örnek Senaryo:
- Ayşe Hanım, 2020’de doğum yaptı.
- 2021 yılında ilk kez sigortalı olarak işe başladı.
- Bu durumda doğum borçlanması yapması mümkün değildir.
- Çünkü doğumdan önce hiç SGK kaydı yoktur.
İstisnai Durumlar Var mı?
Hayır. SGK mevzuatında bu konuda istisna bulunmamaktadır. Sadece doğumdan önce bir gün dahi sigorta kaydı olması yeterlidir. Önemli olan kaydın aktif olarak sistemde görünmesidir.
Uyarı: Özellikle emeklilik planlaması yapan kadınların sigorta girişlerini bu detayı bilerek planlamaları gerekir. Aksi hâlde önemli bir haktan yararlanamamış olurlar.
Doğum Borçlanması Emekliliği Nasıl Etkiler?
e-Devlet’ten doğum borçlanması yapmak, yalnızca eksik günleri tamamlamakla kalmaz, aynı zamanda kadınların daha erken emekli olmasına da katkı sağlar. Özellikle prim günü eksik olan sigortalılar için bu hak oldukça avantajlıdır.
Emeklilik Yaşını Öne Çeker mi?
- Doğrudan emeklilik yaşını etkilemez.
- Ancak eksik prim günlerinin tamamlanması, kişinin yaşını doldurduğunda emekli olabilmesini sağlar.
- Emeklilik yaşı dolmuş ama primi eksik olanlar, doğum borçlanması ile bu açığı kapatabilir.
Emekli Aylığını Yükseltir mi?
Borçlanma ödemeleri ne kadar yüksek yapılırsa bağlanacak emekli maaşı da o oranda artar.
Asgari primden ödemek yerine daha yüksek bir kazanç göstermek uzun vadede daha avantajlıdır.
Hangi Emeklilik Sistemlerinde Geçerli?
- 4A (SSK)
- 4B (Bağ-Kur)
- 4C (Emekli Sandığı – sadece geçiş yapmış olanlar için)
- İsteğe bağlı sigorta kapsamında olan kadınlar da doğum borçlanması yapabilir.
Örnek:
Fatma Hanım’ın emeklilik için 3600 gün primi gerekiyor ve elinde 3300 günü var. 1 çocuk için 300 gün doğum borçlanması yaparak şartı tamamlayabilir ve emekli olabilir.
